Spor
Britanya’dan Tüm Dünyaya: Buz Pateni
Dünyanın en eski eğlence ve spor dallarından biri olan buz pateni ve tarihi yolculuğu.
Yapılan arkeolojik kazıların, modern insanları hayvan kemiklerinden yapılmış ilk patenlere ulaştırdığını biliyor muydunuz? Tarihi kayıtlara göre buz pateni yaptığı bilinen ilk isim 14. yüzyılda yaşamış Hollandalı Azize Lidwina.
Peki, bir spor dalı olarak buz pateni nasıl ortaya çıktı?
Artistik Buz Pateninin Tarihi
Bireysel, çift ya da grup olarak buz üstünde sergilenen ve dönüş, atlayış gibi performans hareketleri içeren bir olimpiyat sporu.
Bir spor dalı olarak buz pateni 18. yüzyılın Britanya’sında ilgi görmeye başladı. İlk artistik paten kulübü ise 1742’de İskoçya, Edinburgh’ta kuruldu. Küçük bir kitleyle varlığını sürdürmeye devam eden buz pateni, 1772’de yazılan kurallar kitabıyla halkın gözünde saygın bir konuma yükseldi. 19. yüzyılla birlikte teknik gelişmeler gösteren buz pateni, Amerikalı balet Jackson Haines’ın denemeleriyle ilk artistik figürlerine kavuştu. 1892 yılında Hollanda’da buz pateninin alt türlerine kucak açan bir merkez kuruldu: Uluslararası Paten Birliği (ISU). Bu sayede hız pateni, senkronize buz pateni ve kısa mesafe hız pateni gibi branşlar doğdu.
20. yüzyılın ilk yarısında artistik patenin stilleri ve kuralları daha keskin bir çerçeveyle belirlendi. Aynı dönemlerde artistik figürler spor dalının ayrılmaz bir parçası olarak kabul gördü. 1908 yılında ise tarihi bir gelişme yaşandı: Artistik buz pateni, olimpiyat programına dahil edildi. Erkekler, kadınlar ve çiftler kategorilerinde yarışmalar düzenlendi. ISU tarafından düzenlenen “Dünya Artistik Patinaj Şampiyonası” Ulrich Salchow’u tüm dünyayla tanıştırdı. Salchow, kendi adını alan atlayış hareketiyle (Salchow Jump) sporseverlerin artistik patene olan ilgisini bir üst seviyeye taşıdı.
Artistik paten 1920’de Yaz Olimpiyatları’na, 1924’te ise Kış Olimpiyatları’na alındı. Tüm dünyanın heyecanla izlediği performanslar; Avrupa Şampiyonası, Dört Kıta Şampiyonası ve ISU Grand Prix yarışmalarına da taşındı. Türkiye’deki ilk resmi çalışmalarsa 1991 yılında kurulan Türkiye Buz Sporları Federasyonu ile başladı.
Buz Pateni Hakkında İlginç Bilgiler
Hiçbir spor, kuralları olmadan keyifli değildir. Buz pateni için de durum böyle. Artistik patenin en hassas kuralı ise şerit değiştirirken başka bir patencinin şeridine geçmemek. Bu artistik patende en temel diskalifiye sebeplerinden biri. İkincisi ise yanlış başlangıç.
Tuhaf karşılanabilecek bir diğer kural: Buz pateni pistinde sakız çiğnemek kesinlikle yasak. Bu noktada yiyecek ve içecekleri belirtmemize gerek yok sanırım? Kıyafet seçiminde de güvenlik ön planda. Özellikle tarak, taç ve şapka gibi eşyaların kullanımı yasak.
Gelelim buz patenindeki kıyafet kurallarına. Günümüzde artistik patencilerin kullandığı patenler aslında sadece 20. yüzyıldan beri var. Kalın ve sert yapısıyla sporcuları koruyan patenlere kıyasla geçmişte daha ince yapılı bir paten türü kullanılmış. Buzu hissetmek bu olsak gerek.
Buz pateni pistlerinde rastgele geriye doğru kaymak, kulaklık ya da kulaklık tıkacı kullanmak, dasher panolarında oturmak ve alkollüyken kaymak yasak olan davranışlarından bazıları. Belki de tüm bu disiplin anlayışı artistik patinajı dünyanın en estetik sporu yaptı, kim bilir?
Peki sen buz patenini denemek ister miydin?
Bunu Avrupa’nın en büyük olimpik buz pistinde test etmeye ne dersin? Bunun için Zeytinburnu Buz Adası’nı ziyaret edebilirsin. Zeytinburnu Buz Adası’nın alt ve üst katta bulunan olimpik pistlerde uzaman eğitmenler seni bekliyor.
